Wisława Szymborska. Porady dla niewinnych panienek

Podobno Wisława Szymborska (1923-2012) nie lubiła swej „dziewczyńskiej wersji”, o czym − zdaniem Tadeusza Nyczka − świadczyć miałby ironiczny i nieco protekcjonalny ton, w jakim Poetka przemawia do „dawnej siebie” w wierszach Śmiech i Kilkunastoletnia. Jednak w jej sposobie bycia i myślenia oraz postawie wobec świata było właśnie „coś przekornie (i przewrotnie) dziewczęcego”. Szacowna Noblistka nie zestarzała się więc nigdy, do końca pozostając osobą o nieodpartym – dziewczęcym – uroku, osobą „bardzo, bardzo młodą i bardzo współczesną”, by zacytować wypowiadającą się o Artystce Korę. Twórczość Szymborskiej ma swe źródło w czysto dziecięcej ciekawości, chęci wnikliwego poznania świata oraz nieustannym nim zadziwieniu, a także w żarliwej  niezgodzie na „okropną” sytuację „wzbronionej możliwości”, niewzruszonej nudy, niepodważalnego „pokornego stąd – dotąd”, o których czytamy w wierszu Wywiad z dzieckiem. Obecna w dziele Poetki figura dziewczynki przywodzi na myśl nie tyle nobliwego Herbertowskiego Pana Cogito, jak chce Barbara Gronek, co raczej małą psotnicę (trochę  w stylu Pippi Långstrump), która uwielbia płatać światu figle i zarazem bardzo pragnie wolności, kwestionując  skostniałe  konwencje społeczne i utarte schematy poznawcze. Poezja Szymborskiej stanowi więc faktycznie „poezję mądrości i doświadczenia”, ale takich, które zdobywa i którymi hojnie dzieli się ktoś, kto dorasta, dojrzewa i często nabija sobie przy tym guza... czyli nie kto inny, jak dziewczynka (pojmowana tak dosłownie, jak i metaforycznie)! Przecież, jak pięknie pisze w swoich esejach o dziewczyństwie Weronika Murek, „ostatecznie do tego to się sprowadza:  do rozedrganej wody w wysokiej przezroczystej szklance, do tego, co w człowieku nieuleżane, nieopowiedziane i nieusadzone przy stole”.

Wystawa „Wisława Szymborska. Porady dla niewinnych panienek” do obejrzenia w Małej Galerii WBP Opole od 12 kwietnia br.